Prof. Krzysztof Koźmiński o rekonstrukcji rządu 2025: „Minister zdrowia musi być liderem, nie administratorem o mentalności urzędniczej”
W obliczu zapowiedzianej na 22-25 lipca br. rekonstrukcji rządu 2025 premiera Donalda Tuska coraz głośniej wybrzmiewają pytania o to, kto powinien kierować kluczowymi resortami w państwie – polityk z partyjnym zapleczem czy bezstronny ekspert. Szczególnie istotne wydaje się to w kontekście Ministerstwa Zdrowia, które od lat zmaga się z wyzwaniami systemowymi i deficytem zaufania. Zapytaliśmy o opinię kolejnego eksperta, prawnika, prof. dr. hab. n. pr. Krzysztofa Koźmińskiego z UW.
Prof. Koźmiński, ekspert w zakresie funkcjonowania instytucji publicznych, w rozmowie z politykazdrowotna.com analizuje realne możliwości wdrażania reform i ostrzega: Sam profesjonalizm nie wystarczy, jeśli zabraknie politycznego przywództwa i odwagi decyzyjnej.
Oto opinia prof. Jarosława J. Fedorowskiego
Zobacz także:
Rekonstrukcja rządu Donalda Tuska, zapowiedziana na 22-25 lipca 2025 roku, ma być czymś więcej niż tylko zmianą personalną. Premier deklaruje chęć odejścia od partyjnych nominacji na rzecz większej roli niezależnych ekspertów, którzy będą działać autonomicznie i w interesie publicznym, a nie pod dyktando doraźnych kalkulacji politycznych. W opinii szefa rządu to właśnie takie podejście pozwoli skuteczniej zarządzać państwem – zarówno w wymiarze gospodarczym, jak i instytucjonalnym.
Pytamy więc kolejnego eksperta, czy podobna logika nie powinna objąć również Ministerstwa Zdrowia – jednego z kluczowych resortów, zmagającego się z wieloletnimi problemami systemowymi. Czy skutecznym szefem resortu będzie technokrata znający system „od środka”, czy raczej polityk z odpowiednim zapleczem i siłą przebicia? Kto lepiej poradzi sobie z wdrażaniem trudnych reform? O optymalnym modelu zarządzania zdrowiem publicznym mówi w rozmowie politykazdrowotna.com Prof. dr hab. n. pr. Krzysztof Koźmiński z UW.
Zapowiedzi rządu fachowców pojawiają się zazwyczaj w kryzysie – mówi prof. Krzysztof Koźmiński.
I już na wstępie swojej analizy przestrzega przed nadmiernym idealizowaniem koncepcji „rządu ekspertów”:
Zapowiedzi „rządu technicznego”, „gabinetu fachowców”, „niepartyjnych specjalistów” pojawiają się wówczas, gdy rządzący doświadczają ciężkiego kryzysu politycznego. Na ogół dzieje się tak po utracie poparcia większości parlamentarnej, rozpadzie koalicji, znacznej utracie zaufania społecznego, szeregu poważnych afer lub zbliżających się wyborach – zauważa profesor.
I dodaje:
Symbolicznym przykładem był rząd Marka Belki z 2004 roku. I nie jest dla mnie zaskoczeniem, że obecnie pojawiają się podobne postulaty powołania „rządu fachowców”, który może i nie popsuje, może rzetelnie wykona zadania, ale z pewnością nie podejmie się przełomowych reform.
Bycie ekspertem może być źródłem poważnych ograniczeń – podkreśla prof. Krzysztof Koźmiński.
Wbrew powszechnej opinii, że to właśnie eksperci powinni zarządzać resortami, profesor wyraża pewien sceptycyzm wobec technokratycznych rozwiązań:
Na papierze to piękna i racjonalna idea: profesor medycyny i doświadczony lekarz jako minister zdrowia reformuje system, prawnik z wieloletnią praktyką na sali rozpraw naprawia polskie prawo w roli ministra sprawiedliwości, sanację finansów publicznych przeprowadza profesor ekonomii, który wcześniej zjadł zęby w biznesowym zarządzaniu przedsiębiorstwem… W rzeczywistości jednak teorie te rzadko się sprawdzają… Eksperci bywają zbyt blisko danej grupy zawodowej, nie potrafią dostrzec głębszych przyczyn problemów i są konserwatywni – przywiązani do status quo.
Specjalista podkreśla, że „wybitni akademicy często są świetni w diagnozie, ale gorsi w działaniu i podejmowaniu szybkich decyzji”:
Bywa również, że specjaliści nie czują polityki – a jeśli nie mają wpływu na kluczowe ośrodki decyzyjne, to kończy się to fiaskiem – tłumaczy prof. Koźmiński.
Nie wystarczy być ekspertem – trzeba mieć polityczną siłę i zdolność konfrontacji – wyjaśnia prof. Krzysztof Koźmiński.
Jego zdaniem skuteczne zarządzanie resortem zdrowia wymaga połączenia dwóch kompetencji:
Dobrze funkcjonujące ministerstwo to mieszanka politycznego przywództwa i eksperckiej wiedzy. Minister musi być dynamiczny, mieć wizję, wolę działania, intuicję, siłę polityczną i zdolność do konfrontacji i kompromisu – mówi. – Eksperci są niezbędni – jako wiceministrowie, doradcy, dyrektorzy – ale nie mogą być liderami bez zaplecza. Liderem powinien być ktoś, kto potrafi podejmować odważne decyzje i nie boi się starcia z grupami interesów.
Doświadczamy trudności, ale porównania międzynarodowe działają na naszą korzyść, jeśli chodzi o ochronę zdrowia – tłumaczy prof. Koźmiński.
Zwraca też uwagę, że choć polski system opieki zdrowotnej boryka się z problemami, to nie są one wyjątkowe na tle innych krajów Europy:
Nie podzielam skrajnie krytycznych ocen polskiego systemu zdrowia. Takie same wyzwania występują w większości zamożnych krajów Europy Zachodniej. A co ciekawe – wiele osób zaczyna doceniać polski system dopiero po kontakcie z ochroną zdrowia za granicą – zauważa.
Wdrożenie znanych rozwiązań wymaga determinacji – a nie urzędniczej bierności – punktuje Koźmiński.
Na zakończenie profesor podaje konkretny przykład marnotrawstwa, które można by ograniczyć, gdyby resort był prowadzony przez lidera, a nie administratora:
W ramach kampanii #ODWOLUJE #NIEBLOKUJE przygotowałem opinię prawną dotyczącą nieodwoływanych wizyt lekarskich. Wskazałem tam nie tylko rozwiązania prawne, ale i technologiczne – stosowane w innych krajach – które mogłyby usprawnić system i zmniejszyć kolejki. Ale co z tego, skoro wdrożenie wymaga odwagi i determinacji ze strony ministra – lidera, a nie urzędnika wykonującego polecenia – podsumowuje specjalista.
Aktualizacja: 14/07/2025 06:30
politykazdrowotna
![Iga Świątek wygrywa Wimbledon, a "New York Times" podaje przepis na makaron z truskawkami [FELIETON]](/_next/image?url=https%3A%2F%2Fpolitykazdrowotna.com%2Fstatic%2Ffiles%2Fgallery%2F541%2F1755412_1752481360.webp&w=3840&q=100)
